Kişinin içinde bulunduğu ortamı, yaşadığı olayları, duygusal tepkilerini ve davranışlarını hep bir bütün olarak ele alır ve bu durumların da birbirini etkilediğini savunur. Kişinin hangi konuda sıkıntı yaşadığını, hangi anlarda kaldığını belirleyip bu düşüncelerin ne kadar gerçekçi olup olmadığını sorgulayıp oluşan uygunsuz düşünceler yerine daha gerçekçi düşünceleri öğretir. Anlık olarak değerlendirdiğimiz şemalarımız, çocukluktan gelen otomatik düşüncelerimiz vardır bu terapi yöntemiyle olumsuz düşünceler yerine sağlıklı alternatif düşünceler sunar. Bilişsel davranışçı terapi de hem danışan hem de terapist aktif bir şekilde rol oynar.
Bilişsel Davranışçı Terapide Direnç
Direnç; Terapi esnasında hastanın anlatmak istemediği her konuda hal ve hareketlerindeki, iletişimindeki kaçışlardır. Direnç göstermesine örnek olarak danışanın terapiye gelmemesi, seansın ücretini ödememesi, seans sırasında uzun uzun dalma ve sessiz kalma, terapistin her sözüne katılma gibi durumlara örnek verilebilir. Danışanın direnç göstermesinin altındaki sebebi bulmakta önemlidir. Direnç gösterdiği konuları fark edip bununla ilgili terapist üzerinde konuşup çözüm yolu arayabilir örneğin bilişsel davranışçı terapide verilen ödevi yapmayan bundan kaçınan danışana terapist seans sırasında bu ödevi yaptırabilir. Hangi durumla ya da davranış ile ilgili direnç gösteriyorsa danışanın orda bilmediği farkında olmadığı bazı davranış ve düşünceleri vardır. Terapi esnasında bu direncin bölüyor olması olumsuz iken gösterdiği direncin üzerinden yol gitmekte olumlu bir durumdur. Bazı danışanların şemaları o kadar zor ve güçlüdür ki bunların yerine alternatif sağlıklı düşünceleri sunmak direncini azaltması bir hayli zordur. Direnci gösteren danışanın altında yatan otomatik düşünceleri bulmakla direncin sebebini öğrenebiliriz.
Bilişsel Davranışçı Terapide Motivasyonel Görüşme
Motivasyonel Görüşme Nedir?
Danışanı hedef alan, davranışlarımızdaki değişiklikler için yön veren içsel motivasyonu arttıran bir görüşme tekniğidir. Bu tekniğin amacı danışanın yaşadığı ikilemdeki duyguları anlayıp bunun üzerine konuşmaktır. Danışan ile birlikte hareket etmek onunla anımsatabileceği çağrıştırdığı olaylar ile konuşmak görüşmenin hedeflerindendir. Değişime karşı direnç gösteren danışanlarda ya da duygularında sürekli ikilemde kalan kişilerde bu teknik daha etkilidir. Motivasyonel görüşme tekniği kilo vermekte zorluk yaşayanlar, bir durum hakkında karar verilmesinde aşırı zorlananlarda ve özellikle bağımlılık durumunda olan (sigara,alkol) gibi alanlarda kullanılır.
Bilişsel Davranışçı Terapide Motivasyonel Görüşmenin Direnç Üzerindeki Etkisi
Motivasyonel görüşme de en çok bağımlılık alanında etkili olduğundan bu alanda gösterilen direnç çok fazladır bu direnci kırmaya yönelik hedef doğrultusunda ilerlenir. Terapi süresince danışanlar dirençli olurlar değişime karşı bir dirençleri isteksizlikleri ve karar verememe durumları vardır. Bu teknikte danışanın aktif olması gerektiğinden danışanın direnci, motivasyonu, isteği terapist için önemlidir ve karşılıklı olarak görüşmede anlaşması gerekir.
Motivasyonel yöntem ile Bilişsel Davranışçı Terapiyi (BDT) kıyaslarsak motivasyonel görüşme tekniği daha çok danışanı merkez alan ve daha yönlendiricidir. Bilişsel Davranışçı Terapi süresince danışanlara ödev verilir ve bazı danışanlar bu ödevleri yapmamak için direnç gösterir. Motivasyonel görüşme süresince ise bu tip gösterilen dirençlere karşı örneğin neden ödevini yapmak istemediğini danışanı dinleyerek onun şemalarını, otomatik düşüncelerini öğrenmeyi baz alır. Bu direnç durumu karşısında terapist kendisini kötü hissedebilir. Motivasyonel görüşmelerde terapist öncelikli olarak danışanın bu konularda değişime hazırlıklı olması gerektiğini ve motivasyonunun olması gerektiğini bilmesi gerekir.
Motivasyonel Görüşme Bilişsel Davranışçı Terapinin bir bütünüdür çünkü ikisininde amacı danışan odaklı olmasıdır.
Özetle motivasyonel düşünme zıt duygu yaşayan danışanların iyileşmesi için sunulan bir yöntemdir ve bilişsel davranışçı terapiye göre daha etkilidir.